Ο άθλος της Ρόζα Παρκς

(Γράφει ο Νίκος Δ. – Θ. Νικολαΐδης)

Ήταν η 1^η Δεκεμβρίου του 1955, όταν μία 42χρονη Αφροαμερικανή μοδίστρα πήρε το λεωφορείο στο Μοντγκόμερι της Αλαμπάμα των Η.Π.Α., για να επιστρέψει στο σπίτι της μετά από μία πολύ κουραστική ημέρα. Η πολιτική των φυλετικών διακρίσεων στις Ηνωμένες Πολιτείες όριζε ότι οι έγχρωμοι θα έπρεπε να στέκονται όρθιοι στο πίσω μέρος των μέσων μεταφοράς, παραχωρώντας όλες τις θέσεις καθήμενων σε λευκούς. Ήταν τόσο μεγάλη, ωστόσο, η κούραση της μαύρης γυναίκας, όσο να την οδηγήσει σε μία αποφασισμένη ανυπακοή. Η εξαντλημένη εργαζόμενη κατέλαβε ένα κάθισμα και όταν της ζητήθηκε να σηκωθεί προκειμένου στη θέση της να καθίσει ένας λευκός επιβάτης, αυτή αρνήθηκε κατηγορηματικά. Η Ρόζα Παρκς (όπως ήταν το όνομά της) δεν το γνώριζε, αλλά εκείνη ακριβώς τη στιγμή έγραφε ιστορία.

Μία θαρραλέα γυναίκα!

Γεννημένη ως Rosa Louise McCauley στο Tuskegee (Macon County) της Alabama στις 4 Φεβρουαρίου του 1913, η Αμερικανίδα ακτιβίστρια έμελλε να γίνει το σύμβολο αντίστασης των μαύρων κατά της φυλετικής τους καταπίεσης και να εμπνεύσει εκατομμύρια συμπολίτες της, ώστε να αγωνισθούν κατά των ρατσιστικών διακρίσεων. Η γενναία πράξη της και η σύλληψή της που ακολούθησε άμεσα, οδήγησε στη δημιουργία ενός τεράστιου κινήματος υπέρ της ελευθερίας και της ισότητας στις Η.Π.Α. Μάλιστα η ίδια – κατόπιν συνεννόησης με τον πρόμαχο των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, αιδεσιμότατο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ (1929-1968) - ηγήθηκε ενός μποϊκοτάζ των λεωφορείων της περιοχής από 17.000 έγχρωμους πολίτες, το οποίο διάρκεσε επί 381 ημέρες ξεσηκώνοντας θύελλα αντιδράσεων. Δίκαια λοιπόν, της απονεμήθηκε ο τίτλος της «Μητέρας του σύγχρονου κινήματος πολιτικών δικαιωμάτων».

Η Ρόζα Παρκς με τον Μάρτιν Λ. Κινγκ

Τα πρώτα χρόνια.

Η Ρόζα πέρασε τα πρώτα χρόνια της ζωής της σε μια μικρή φάρμα με τη μητέρα της, τον παππού, τη γιαγιά και τον αδερφό της. Έντρομη τα βράδια αντίκριζε τις τρομακτικές διαδηλώσεις των κουκουλοφόρων της Κου- Κλουξ- Κλαν και άκουγε τις απελπισμένες φωνές από τα λιντσαρίσματα των μαύρων, κοντά στο σπίτι της. Η οικογένεια σύντομα μετακόμισε στο Μοντγκόμερι. Εκεί η Ρόζα πήγε σχολείο και ακολούθως έγινε μοδίστρα. Σε ηλικία 19 ετών (1932) παντρεύτηκε τον κουρέα Ρέιμοντ Παρκς (1903-1977) και το ζευγάρι εντάχθηκε στην Εθνική Ένωση Μοντγκόμερι για την Προώθηση των Έγχρωμων Ανθρώπων (NAACP).

Η Ρόζα Παρκς στο λεωφορείο.

Συνειδητή ακτιβίστρια.

Η Παρκς μπορεί να έγινε ένα σύμβολο, αλλά η αντίστασή της ήταν το φυσικό επακόλουθο της στάσης 

ζωής που είχε επιλέξει από νωρίς. Αρχικά ήταν ο παιδικός της φίλος Τζόνι Καρ που την ενθάρρυνε να 

ενταχθεί στο NAACP, το 1943. Οι δυο τους εργάστηκαν μαζί σε πολλές ανάλογες περιπτώσεις. 

Η άλλη επιρροή στη ζωή της προήλθε από μία 15χρονη έφηβη, ονόματι Claudette Colvin. Η Παρκς 

είχε ήδη παραβεί αρκετές φορές τους κανονισμούς διαχωρισμού στα λεωφορεία. Όταν ηγήθηκε του 

μποϊκοτάζ ήταν γραμματέας του τοπικού NAACP επί δώδεκα χρόνια (1943-1956). Ο σύζυγός της ίδρυσε

 το Συμβούλιο Νέων του Μοντγκόμερι NAACP στις αρχές της δεκαετίας του ‘40. Αργότερα, ως 

γραμματέας της Πολιτειακής Διάσκεψης της Αλαμπάμα του NAACP, ταξίδεψε σε όλη την Πολιτεία 

παίρνοντας συνεντεύξεις με θύματα διακρίσεων και μάρτυρες σε λιντσαρίσματα.

Επακόλουθα και μετέπειτα δράση.

Στον απόηχο του συμβάντος η Παρκς έχασε τη δουλειά της και δέχτηκε απειλές για τη ζωή της. Αυτή και η οικογένειά της μετακόμισαν στο Ντιτρόιτ του Μίσιγκαν το 1957. Ωστόσο, παρέμεινε ενεργό μέλος του NAACP και από το 1965 έως το 1988 εργάστηκε για τον βουλευτή John Conyers (1929-2019) βοηθώντας τους άστεγους να βρουν στέγη. Το Rosa and Raymond Parks Institute Of Self-Development ιδρύθηκε το 1987 για να προσφέρει επαγγελματική κατάρτιση σε μαύρους νέους. Το Southern Christian Leadership Conference (SCLC) χορηγεί επίσης ένα ετήσιο Βραβείο Ελευθερίας Rosa Parks.

Διακρίσεις.

Το 1996 η Παρκς βραβεύτηκε με το Προεδρικό Μετάλλιο της Ελευθερίας. Τρία χρόνια μετά (1999) τιμήθηκε και με το Χρυσό Μετάλλιο του Κογκρέσου (την υψηλότερη τιμή που μπορεί να λάβει ένας Αμερικανός πολίτης) για τον αγώνα της κατά του ρατσισμού. Έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 92 ετών, στις 24 Οκτωβρίου του 2005 στο Detroit (Wayne County) του Michigan. Είναι η πρώτη γυναίκα της οποίας η σορός εκτέθηκε σε λαϊκό προσκύνημα, στη Ροτόντα του Καπιτωλίου.