Μία γυναίκα που πέτυχε τόσα πολλά!

 

Η Nichelle Nickols (ως Nyota Uhura)

(Γράφει ο Νίκος Δ. – Θ. Νικολαΐδης)

Κατά τη διάρκεια του τρίτου κύκλου της σειράς επιστημονικής φαντασίας με τίτλο Star Trek, που πρόβαλλε η Αμερικανική τηλεόραση προς στα τέλη της δεκαετίας του ’60 και που είδαμε σχεδόν αμέσως μετά στην Ελλάδα, μία έμπνευση των σεναριογράφων θα έκανε βαθιά εντύπωση στο κοινό. Στις 22 Νοεμβρίου του 1968, μία εποχή που οι Η.Π.Α. μαστίζονταν από τις φυλετικές συγκρούσεις και διαδηλώσεις, ενώ το διεθνές προσκήνιο ήταν ταραχώδες, ο παραγωγός Gene Roddenberry (1921 – 1991) αποφάσισε να «ταράξει τα νερά». Με τη συνεργασία των βοηθών του Meyer Dolinsky, Athur H. Singer και τη σύμφωνη γνώμη του σκηνοθέτη David Alexander, παρουσίασε στους τηλεθεατές μία εμβληματική σκηνή, η οποία «άγγιζε» ένα πολύ ευαίσθητο θέμα.

Μία πρωτοποριακή σειρά.

Το φθινόπωρο του 1966, δύο χρόνια πριν ο άνθρωπος πατήσει στο φεγγάρι, ο Roddenberry ενθουσίασε του λάτρεις της επιστημονικής φαντασίας με την «πρεμιέρα» ενός σίριαλ, που συνδύαζε άριστα την πρόοδο της τεχνολογίας με την μελλοντολογική και περιπετειώδη δράση. Βρισκόμαστε στον... 23^ο Αιώνα και ο αστροστόλος της Ενωμένης πια, Γης, εξαπολύει την ναυαρχίδα του (το διαστημόπλοιο USS Enterpise NC 1701) προς εξερεύνηση νέων μορφών ζωής, σε μία 5ετή ειρηνική αποστολή στο αχανές σύμπαν. Ένα μέλος του πληρώματος είναι γυναίκα και μάλιστα μαύρη. Πρόκειται για την αξιωματικό επικοινωνιών Nyota Uhura, μία χαρακτηριστική εκπρόσωπο των Ηνωμένων Πολιτειών της Αφρικής. Το ρόλο υποδυόταν η καλλίγραμμη  Nichelle Nichols, μία ιδιαίτερα ταλαντούχα καλλιτέχνις, που προηγουμένως είχε κάνει σημαντική καριέρα ως χορεύτρια και τραγουδίστρια στη Νέα Υόρκη. Ήταν η πρώτη φορά στα χρονικά της Αμερικανικής τηλεόρασης που μία μαύρη ηθοποιός θα κρατούσε μόνιμη θέση συμπρωταγωνιστή σε τηλεοπτικό ρόλο.

Μία γυναίκα με ευαισθησίες!

Η Νίκολς δεν ήταν τυχαία. Πολυτάλαντη, καλλιεργημένη, με έντονη προσωπικότητα και «εξωτική» ομορφιά, μπορούσε να ερμηνεύσει κάθε είδους χαρακτήρες. Γεννημένη (ως Grace Dell Nichols) στο Σικάγο του Ιλινόι στις 28 Δεκεμβρίου του 1932, βρισκόταν τότε σε μία ηλικία-μεταίχμιο για την καλλιτεχνική της πορεία. Όταν λοιπόν η πρώτη (από τις συνολικά τρεις) σεζόν της σειράς ολοκληρώθηκε στα μέσα του 1967, προβληματίσθηκε έντονα για το αν θα συνέχιζε εκεί την καριέρα της. Καθώς μία πολύ δελεαστική πρόταση για συνεργασία με το Θέατρο Μπρόντουγεϊ, του οποίου η σκηνή αποτελούσε πάντα το μεγάλο της πόθο, έπεσε στο τραπέζι, είχε σχεδόν αποφασίσει να εγκαταλείψει τη «γέφυρα» του διαστημόπλοιου. Τότε ήταν, που μία αναπάντεχη συνάντηση της άλλαξε τα σχέδια. Όταν, κατά τη διάρκεια μίας εκδήλωσης έτυχε να την συστήσουν στον εμβληματικό πρόμαχο των ανθρωπίνων δικαιωμάτων Αιδεσιμότατο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ (1929 – 1968) και εκείνος της εξέφρασε τον προσωπικό του θαυμασμό για τη συνεισφορά της, μέσω του ρόλου στο Star Trek, της προώθησης των δικαιωμάτων της Μαύρης Φυλής, η Νισέλ κλονίστηκε. «Είσθε το ίνδαλμα των παιδιών μου», πρόσθεσε ο μεγάλος αγωνιστής που σύντομα θα γινόταν και μάρτυρας, καθώς τον Απρίλιο της επόμενης χρονιάς δολοφονήθηκε από έναν φανατικό ρατσιστή. «Όλοι μας η οικογένεια σας παρακολουθεί» συμπλήρωσε ο Κινγκ, για να προχωρήσει στην παράκληση «συνεχίστε παρακαλώ το τόσο σημαντικό σας έργο». Συγκλονισμένη βαθιά από τα λόγια του ηγέτη των μαύρων, η Νίκολς αποφάσισε, έκτοτε να αφοσιωθεί στον ενεργό ακτιβισμό.

Εποχή μεγάλων αναταραχών!

Είναι μία εποχή που οι μαύροι άνθρωποι θεωρούνται από πολλούς ακόμη στις Η.Π.Α., πολίτες β’ κατηγορίας. Μαύροι φοιτητές που πετυχαίνουν να εισαχθούν στα Πανεπιστήμια, συχνά εμποδίζονται και κακοποιούνται από «αφιονισμένους» λευκούς τραμπούκους. Ο ίδιος ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ έχει πέσει θύμα ρατσιστικής βίας, επανειλημμένως. Ως αντίδραση, ιδρύεται η οργάνωση «Μαύροι Πάνθηρες». Οι εκπρόσωποι της λεγόμενης «Μαύρης Δύναμης» ριζοσπαστικοποιούνται, αντιδρούν με βία στη βία που δέχονται, αρκετοί (όπως ο «ενοχλητικός» μουσουλμάνος ιερέας  Μάλκολμ Χ, ο μουσικός Σαμ Κουκ και -μερικά χρόνια μετά- ο Στήβεν Μπίκο κ.α.) δολοφονούνται, οι κουκουλοφόροι της «Κου-Κλουξ-Κλαν» επανακάμπτουν, ενώ οι συρράξεις στους δρόμους αποτελούν σύνηθες φαινόμενο. Σε πολλές Αμερικανικές Πολιτείες, ιδιαίτερα του Νότου, οι διακρίσεις σε βάρος των μαύρων αλλά και άλλων μειονοτήτων συνεχίζονται αμείωτες, πολλές φορές με τη στήριξη των επίσημων αρχών. Στην Ολυμπιάδα του Μεξικού (καλοκαίρι 1968) δύο μαύροι Αμερικανοί Ολυμπιονίκες σπρίντερ και ένας λευκός συναθλητής τους υψώνουν τα χέρια στον αέρα φορώντας μαύρα γάντια κατά τη διάρκεια της ανάκρουσης του Εθνικού Ύμνου των Ηνωμένων Πολιτειών!

Το φιλί που σοκάρει!

Μέσα σε αυτό το ασφυκτικό πλαίσιο κοινωνικής αταξίας, ο Roddenberry παίρνει το μεγάλο ρίσκο, μετά από πολλές συζητήσεις με τους συνεργάτες του. Θα προβάλλει από τη μικρή οθόνη μία σκηνή που αναμένεται να προκαλέσει πάταγο! Στο επεισόδιο της τρίτης χρονιάς (1968-69) με τίτλο Plato’s Stepchildren, ο Δρ Μακόι (DeForest Kelley) επισκέπτεται έναν πλανήτη, παρέχοντας τις ιατρικές του υπηρεσίες. Ωστόσο, οι τοπικοί ηγέτες (που διαθέτουν τηλεπαθητικές ικανότητες) επιχειρούν να τον αναγκάσουν να παραμείνει κοντά τους εσαεί, απάγοντας και βασανίζοντας άλλα μέλη του πληρώματος!  Σε μία στιγμή που το ρεαλιστικό μπλέκεται με το φανταστικό και που το όνειρο παίρνει τη θέση της πραγματικότητας, ο πλοίαρχος του Enterpise James T. Kirk (τον ενσαρκώνει ο Καναδός ηθοποιός William Shatner) ανταλλάσσει ένα παθιασμένο φιλί (στην πραγματικότητα, ούτε καν ακουμπούν τα χείλη τους) με τη μαύρη υπαξιωματικό του. Ήταν η πρώτη φορά στην τηλεοπτική ιστορία της πουριτανικής Αμερικής, που ένας λευκός άνδρας φιλούσε μία μαύρη γυναίκα… Αυτό ήταν! Την επόμενη μέρα και για μεγάλο διάστημα άπειρος αριθμός επιστολών φτάνουν στα γραφεία της παραγωγής, οι περισσότερες εκ των οποίων –ευτυχώς- προέρχονται από τηλεθεατές που εγκρίνουν το εγχείρημα.

Ο ρόλος υποδεικνύει τη συμπεριφορά.

Η Νίκολς επηρεάστηκε βαθιά από την ερμηνεία της, στράφηκε με πάθος και προσήλωση σχεδόν μέχρι το θάνατό της (που ήρθε σε ηλικία σχεδόν 90 ετών, στις 30 Ιουλίου του 2022) στο στόχο της υπεράσπισης των δικαιωμάτων όλων των μειονοτήτων, ενώ αναδείχθηκε σε ένα εξέχον μέλος της αστροναυτικής κοινότητας! Το 1975 ίδρυσε το Woman in Motion Inc., μία δομή που προωθούσε συστηματικά πολλά χρηματοδοτούμενα επαγγελματικά, επιστημονικά και εκπαιδευτικά προγράμματα για γυναίκες. Δύο χρόνια αργότερα προσελήφθη στο National Space Institute των Η.Π.Α., συνεισφέροντας με τις ιδέες και προτάσεις της, στην εξέλιξη της διαστημικής πολιτικής της NASA. Δίδασκε σε σεμινάρια και μιλούσε σε διάφορες ανθρωπιστικές εκδηλώσεις, έχοντας πάντοτε ως γνώμονα το δικαίωμα κάθε αδύναμου στην απονομή δικαιοσύνης και στην ισονομία. Τις εντυπώσεις της από όλη αυτή την πολυκύμαντη ζωή, η Νισέλ της αφηγήθηκε στην αυτοβιογραφία της με τίτλο Beyond Uhura: Star Trek and other memories, που εκδόθηκε το 1994.