Επαγγελματικό πρωτάθλημα ΕΣΑΚΕ (α μέρος)

Το καλοκαίρι του 1992 το ελληνικό πρωτάθλημα καλαθοσφαίρισης πέρασε οριστικά το κατώφλι του ερασιτεχνισμού και εντάχθηκε επίσημα κάτω από την αιγίδα του ΕΣΑΚΕ. Έπειτα από την ημι-επαγγελματική σεζόν 1991-92, όταν ο ΠΑΟΚ κατόρθωσε να σπάσει το μονοκρατορία του Άρη και να στεφθεί πρωταθλητής Ελλάδας, είχε φτάσει η ώρα για το επόμενο βήμα. Ο χαρακτήρας της διοργάνωσης άλλαξε και έγινε αμιγώς επαγγελματικός. Χορηγοί και διαφημιζόμενοι μπήκαν στο παιχνίδι, οι αμοιβές των αθλητών πολλαπλασιάστηκαν και γενικά, μεγάλα εμπορικά συμφέροντα ενδιαφέρθηκαν για το νέο αθλητικό προϊόν. Μάλιστα, μια είδηση που έκανε ιδιαίτερη αίσθηση συνέπεσε με εκείνες τις αλλαγές. Στις 15 Ιουλίου του 1992 ο Νίκος Γκάλης άλλαξε φανέλα έπειτα από 13 ολόκληρα χρόνια καριέρας στον Άρη Θεσσαλονίκης και υπέγραψε νέο συμβόλαιο με την ομάδα του Παναθηναϊκού, για τρία χρόνια, αντί 800 εκατομμυρίων δραχμών.
Οι «πράσινοι», έχοντας για δεύτερο συνεχόμενο χρόνο στον πάγκο τους το Ζέλικο Παβλίσεβιτς, εμφανίσθηκαν πεισματωμένοι να πρωταγωνιστήσουν και να ξεπλύνουν τη ντροπή του αποκλεισμού τους από τα ευρωπαϊκά κύπελλα. Έτσι, πλην της ενσωμάτωσης του Γκάλη, οι αδελφοί Γιαννακόπουλου προχώρησαν σε ριζική ανανέωση του έμψυχου δυναμικού τους. Βοήθησε σε αυτό και η είσοδος του δεύτερου ξένου στο πρωτάθλημα της Α1 ανδρών, καθώς και η τακτική των αθρόων ελληνοποιήσεων που τότε κυριαρχούσε. Από το «τριφύλλι» απομακρύνθηκαν οι βετεράνοι Ανδρίτσος, Σκροπολίθας, Πεδουλάκης και Καλαμπάκος, αλλά έμειναν ο Μηνάς Γκέκος με τον Αργύρη Παπαπέτρου. Στις θέσεις όσων έφυγαν αποκτήθηκαν οι κροάτες Άριαν Κόμαζετς, Στόγιαν Βράνκοβιτς, ο εσθονός Τιτ Σοκ (σαν …έλληνας) και ο Χρήστος Μηριούνης.
Τη μάχη για την κατάκτηση του τίτλου έδωσαν βασικά, τέσσερις ομάδες. Ο ΠΑΟ, ο Ολυμπιακός (του Γιάννη Ιωαννίδη), ο Πανιώνιος του Βλάντο Τζούροβιτς και ο πρωταθλητής ΠΑΟΚ του Ντούσαν Ίβκοβιτς. Ο Άρης, με πολλά οικονομικά και διοικητικά προβλήματα, ήταν εκ των πραγμάτων αδύνατον να διεισδύσει στην τελική τετράδα της κανονικής περιόδου, όπως και έγινε. Το άστρο του έδυε…
Στο τέλος της 1ης φάσης του πρωταθλήματος, ο ΠΑΟΚ ήταν στην κορυφή με 48 βαθμούς (22 νίκες-4 ήττες). Είχε στη σύνθεσή του (εκτός των Φασούλα, Πρέλεβιτς, Μπουντούρη, Κόρφα, Φιλίππου, Μαματζιόλα και Τσέκο) για τρίτο συνεχόμενο έτος τον έξοχο Κεν Μπάρλοου και τον εκρηκτικό Κλιφ Λέβινγκστον από τους Σικάγο Μπουλς του ΝΒΑ! Φαινόταν πανίσχυρος και έτοιμος να διατηρήσει τα σκήπτρα του.
ΠΑΟ και Πανιώνιος ισοβάθμησαν στη δεύτερη θέση, αμφότεροι με μια νίκη λιγότερη από το δικέφαλο του βορρά. Οι νεοσμυρνιώτες είχαν χάσει μεν τους Μπένατσεκ και Χάντσον, αλλά διέθεταν τον Σλόμπονταν Γιάνκοβιτς και τον αμερικανό Κόλιερ Μπράουν. Μαζί με τους αδελφούς Χριστοδούλου, τους Αγγέλου, Μποσγανά, Δρελιώζη, Χουγκάζ, Κικίλια και τον ομογενή Μπρούγος, ήταν μια ιδιαίτερα υπολογίσιμη δύναμη.
Τέταρτος μαζί με τον Άρη, ήταν ο Ολυμπιακός που αθόρυβα προετοίμαζε την τελική του επίθεση. Είχε στις τάξεις του δυο εξαιρετικούς ξένους: Το μαυροβούνιο Ζάρκο Πάσπαλι και τον αμερικανό Γουόλτερ Μπέρι (που είχε αντικαταστήσει τον αρχικά επιλεχθέντα Ροντ Χίγκινς). Το ρόστερ συμπλήρωναν οι Ελληνιάδης, Σιγάλας, Καμπούρης, Λημνιάτης, Τζορτζ Παπαδάκος, Αντ. Σταμάτης, Χαρ. Παπαδάκης αλλά και οι (δήθεν) ομογενείς Μίλαν Τόμιτς (με το όνομα «Γιαννακόπουλος»), Ντράγκαν Τάρλατς («Κωνσταντινίδης») καιο Φράνκο Νάκιτς. Όσο για τον Άρη, μόνη η υπερπροσπάθεια του Γιαννάκη δεν έφθανε για το κάτι παραπάνω. Παρά τη συνδρομή των αμερικανών Ρόϊ Τάρπλει (από τους Ντάλας Μάβερικς) και Τζέϊ-Τζέϊ Άντερσον, παρά τις προσπάθειες των Πετσάρσκι, Σούμποτις, Ιωάννου, Λυπηρίδη, Βουρτζούμη, Γάσπαρη, Μισούνοφ, Αγγελίδη, Μοραϊτοφ που συνιστούσαν ένα διόλου ευκαταφρόνητο σύνολο. Ας μην ξεχασθεί άλλωστε ότι την ίδια χρονιά, ο Άρης έφθασε στην κατάκτηση του Ευρωπαϊκού Κυπέλλου στο Τορίνο.
Απ’ τα υπόλοιπα αστέρια του πρωταθλήματος τονίζουμε την παρουσία των ξένων: Ντ. Χάμιλτον και Μπάμπιτς στην ΑΕΚ, Μπαρτ και Σάσκι στον Ηρακλή (χωρίς πλέον τον Ντέϊβιντ Ίνγκραμ), Λέοναρντ και Γκρεγκ Τσερτς στο Περιστέρι, Βονς και Κόστνερ στον Σπόρτιγκ, Χάντσον και Γουόρνερ στο Παγκράτι, Ριτς Ρέλφορντ και Σμρεκ στη Δάφνη, Τόμκινς και Σιούελ στον Πειραϊκό, Ντέϊβις και Ιβάνοβιτς στον Απόλλωνα Πάτρας, Ντένις και Ρόμπινσον στο Γυμναστικό Λάρισας.