Ποπάυ, ο Ναύτης!

Οι βασικοί ήρωες της σειράς

(Γράφει ο Νίκος Δημ. Νικολαΐδης)

Με αφορμή την 90ετηρίδα από την πρώτη εμφάνιση του πασίγνωστου "Ποπάυ" στην παγκόσμια εικονογραφημένη σκηνή, παραθέτω ένα εκτενές αφιέρωμα στο πιο διάσημο ναυτάκι του κόσμου.

“Ποπάυ ο Ναύτης” (“Popeye the Sailor”) είναι μια καθολικά αναγνωρίσιμη φιγούρα κόμικ (αλλά και ήρωας καρτούν, κινηματογραφικών ταινιών, τηλεοπτικών σειρών, όπως και ηλεκτρονικών παιχνιδιών) την οποία εμπνεύστηκε ο πρόωρα χαμένος Αμερικανός δημιουργός εικονογραφημένων χαρακτήρων Elzie Crisler Segar (8/12/1894 – 13/10/1938).

New York Journal (20-8-1933)

Ο Ποπάυ πραγματοποίησε το ντεμπούτο του στην καθημερινή σειρά «Thimple Theatre» της εταιρείας «King Features  Syndicate» την οποία δημοσίευε -υπό μορφή κόμικ στριπ- η εφημερίδα «New York Journal». Η σειρά ξεκίνησε στις 19 Ιανουαρίου του 1919 και είχε ήδη συμπληρώσει μια ολόκληρη δεκαετία, όταν πρωτοεμφανίσθηκε σε αυτήν ένας κακομούτσουνος ναύτης με κλειστό το ένα του μάτι (όπως άλλωστε δηλώνει και η ονομασία του, Pop-eye) και μια πίπα συνεχώς στο στόμα, στις 17 Ιανουαρίου του 1929.

Bud Sagendorf

Αμέσως μετά, η δημοφιλία του κόμικ εξακοντίστηκε στα ύψη και πολύ σύντομα η σειρά πήρε το όνομά του. Ύστερα από το θάνατο του δημιουργού του, ο Ποπάυ πέρασε στη δικαιοδοσία του έως τότε βοηθού του, Bud Sagendorf (22/3/1915 – 22/9/1994), που αποδείχθηκε ένας άξιος συνεχιστής των ιστοριών. Προηγούμενα, ωστόσο, είχαν δοκιμαστεί και άλλοι καλλιτέχνες. Από το 2002 ο Ποπάυ έχει συμπεριληφθεί στην 20^η θέση των 50 μεγαλύτερων ηρώων καρτούν, όλων των εποχών.

Στην Ελλάδα ο Ποπάυ εκδόθηκε σε ομώνυμο έντυπο (εβδομαδιαίο αλλά και μηνιαίο) από την εταιρεία του Ιωάννη Δραγούνη («Πηδάλιο Πρες») και αναδημοσίευε περιπέτειες σχεδιασμένος από τον Sagendorf. Εμφανίσθηκε για πρώτη φορά στα περίπτερα στις 28 Ιουνίου του 1973 και έως σχεδόν τα μέσα της δεκαετίας του ’90 ξεπέρασε τα 1.100 τεύχη!

Ποπάυ # 1

Ήταν Πέμπτη 28 Ιουνίου του 1973 όταν πρωτό-παρουσιάσθηκε στην Ελλάδα από το δημοσιογραφικό-εκδοτικό Οργανισμό Πηδάλιο Πρεςς της οικογένειας Δραγούνη ένα νέο, 68σέλιδο μικρών διαστάσεων (14 Χ 19 εκ.) εβδομαδιαίο εικονογραφημένο περιοδικό που κόστιζε τότε 4 δραχμές (με εναλλάξ ασπρόμαυρη-έγχρωμη εικονογράφηση) και είχε σαν κύριο πρωταγωνιστή τον πασίγνωστο σε όλο τον κόσμο Ποπάυ το Ναύτη (Popeye the Sailor).

E. C. Segar

Ήρωας παγκόσμιας εμβέλειας

Ο Ποπάυ (στα Ελληνικά «γουρλομάτης») αποτελεί έναν εμβληματικό καρτουνίστικο χαρακτήρα, με δικό του άγαλμα από πολύ νωρίς (Crystal City, Texas - 1937), με παρουσία τόσο σε εφημερίδες του μεσοπόλεμου όσο και στον Αμερικανικό κινηματογράφο αλλά και στην τηλεόραση, όπου πολλοί ηθοποιοί ανέλαβαν  να ζωντανέψουν στο «γυαλί» τη στριγγή φωνή του. «Γεννήθηκε» το 1929, αποτελώντας, αρχικά, ένα μέλος της σειράς κόμικ-στριπ του Elzie Crisler Segar (1894 - 1938) με τίτλο Thimble Theater, όμως σύντομα (1933) η μεγάλη δημοφιλία που κέρδισε του χάρισε αυτόνομη λάμψη, μέσω κυρίως της εταιρείας Paramount. Ο πρόωρος θάνατος του εμπνευστή του στην ηλικία των 43 ετών από λευχαιμία, έδωσε την ευκαιρία να αναδειχθούν πολλοί διάδοχοι στο σχεδιασμό του μόνιμα κατσουφιασμένου, μονόφθαλμου ναύτη με την πίπα στο στόμα, ένας εκ των οποίων (Forrest Cowles Sagendorf, πιο γνωστός σαν Bud Sagendorf) επιλέχθηκε από τον Δραγούνη για την ελληνική έκδοση, μέσω του κολοσσιαίου ομίλου των ΗΠΑ King Features Syndicate. Θα πρέπει να θυμίσουμε, όμως, ότι ο Popeye παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στην Ελλάδα από το εικονογραφημένο περιοδικό «Βέλος» (1968 - 1970) του Ευάγγελου Χ. Τερζόπουλου.

# 1000 της ελληνικής έκδοσης

Η μακρόβια παρουσία του στην Ελλάδα

Στη χώρα μας, όπου παιδιά αλλά και ενήλικες απολάμβαναν τις περιπέτειες και στην T.V., η οποία πρόβαλε στη μεσημεριανή της ζώνη τα επεισόδιά του, ο «Ποπάυ» γρήγορα μετατράπηκε σε ήρωα κοινής αποδοχής. Η σειρά του Δραγούνη εδραίωσε την κυκλοφορία της από την πρώτη στιγμή, ενώ υπήρξαν και παράλληλες εκδόσεις (Μηνιαία, Κλασσική κλπ) που αποδείκνυαν την αξία και την τεράστια απήχηση που βρήκε στο αναγνωστικό κοινό. Πέρασαν σχεδόν 22 χρόνια -έως τις αρχές του 1995- μέχρι ότου να ολοκληρώσει την τροχιά της (βγήκαν τουλάχιστον 1.114 τεύχη, όπως αναφέρει και η εξαιρετική ιστοσελίδα της Λέσχης Φίλων Κόμικς) περίπου την ίδια περίοδο που έφυγε από τη ζωή κι ο Sagendorf, στα 79 του χρόνια.

Ιστορίες αβίαστου γέλιου

Επιστρέφοντας στο 1^ο ιστορικό τεύχος διαβάζουμε τέσσερις βασικές ιστορίες, από τις οποίες ο μόνος απών είναι ο παραδοσιακός ανταγωνιστής του Ποπάυ, «Βρούτος». Στη μεγαλύτερη εξ αυτών με τίτλο Ο Ποπάυ κάνει ένεση κακίας, ο ήρωάς μας πέφτει θύμα απαγωγής από μία σπείρα στην οποία προΐσταται ένας πανούργος βαρώνος. Οι κακοποιοί σκοπεύουν να τον μετατρέψουν σε μία εγκληματική μηχανή, αλλά ο Ποπάυ συνέρχεται εγκαίρως και το δίκαιο θριαμβεύει. Έχοντας, όμως, ξεχάσει να παραστεί στα γενέθλιά της αγαπημένης του «Όλιβ», υφίσταται τις σπαρταριστές συνέπειες. 

Δεύτερη σε έκταση είναι η περιπέτεια Ο Θρύλος των Μαργαριταριών, στην οποία ο  «Παππούς» εξηγεί στον εγγονό του («Ρεβυθούλη») τον τρόπο με τον οποίο δημιουργούνται τα μαργαριτάρια από τα κοχύλια της θάλασσας. Για την εξιστόρηση αυτή, ο αναγνώστης έχει σαν οδηγό αφενός το ημερολόγιο του πρόγονού του παππού, πλοίαρχου «Μπρούτζου» και του συνεχώς πεινασμένου, λοστρόμου «Μακ Πολντ» αλλά και την παρακαταθήκη του πειρατή «Κοκκινοτρίχη».  Στην τρίτη από τις βασικές ιστορίες (Το Πρώτο Βραβείο) ο Ρεθυβούλης προσπαθεί να κερδίσει ένα χρηματικό έπαθλο για την κατασκευή του μεγαλύτερου χιονάνθρωπου της πόλης, αγνοώντας τις ανάγκες του Ποπάυ. Μία ακόμη ιστορία (Το Αθάνατο Βοτάνι) εστιάζει στην πηγή δύναμης του Ποπάυ, το δημοφιλές σπανάκι. Στο περιοδικό περιέχονται, ακόμη, ένα κουϊζ και δύο μικρά χιουμοριστικά θεματάκια (μίας και δύο σελίδων, αντίστοιχα) με τίτλους Τα Αστεία του Ποπάυ και Το Σπανάκι του Ποπάυ.