Η ιστορία της ΕΘΝΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ποδοσφαίρου

(Γράφει ο Νίκος Δημ. Νικολαΐδης)

Το «Καλλιμάρμαρο» Παναθηναϊκό Στάδιο, ένα πραγματικό στολίδι της Αθήνας, έργο της αρχαιότητας που αναστηλώθηκε λίγα χρόνια μετά την ίδρυση του ελληνικού κράτους.

Απέναντι του δεσπόζουν ο υπέροχος Καρυοθραύστης…

…και ο δισκοβόλος του Μύρωνος, δυο δημιουργίες που παραπέμπουν στην Κλασσική Ελλάδα.

Πολύ κοντά, κρυμμένο μέσα στα δένδρα του «Ζαππείου» υπάρχει ένα από τα παλαιότερα γυμναστήρια της πρωτεύουσας…

…αφιερωμένο στη μνήμη ενός ανθρώπου ο οποίος οραματίσθηκε κάτι σπουδαίο.

Ο Ανδρέας Φωκιανός έδωσε πραγματική «μάχη» για την εισαγωγή του μαθήματος της γυμναστικής στα ελληνικά σχολεία μια εποχή άκρατου συντηρητισμού, όπως ήταν τα τέλη του 19^ου αιώνα.

Τη χρονιά που «έφυγε», διοργανώθηκαν εδώ οι πρώτοι Ολυμπιακοί Αγώνες των σύγχρονων καιρών, ύστερα από πρωτοβουλία του γάλλου Πιέρ Ντε Κουμπερτέν και του έλληνα Δημήτριου Βικέλλα.

Ο έλληνας Σπύρος Λούης, ένας γαλατάς από το Μαρούσι, δοξάστηκε στο «Μαραθώνιο δρόμο»!

Το σπορ του ποδοσφαίρου είχε γεννηθεί στην Αγγλία προς τα τέλη του 19^ου αιώνα, αλλά στην Ελλάδα άργησε πολύ να εμφανιστεί, παρά το ότι δεν ήταν άγνωστο στους αρχαίους μας προγόνους, που έπαιζαν τον "Επίσκυρο".

Με την ευκαιρία της 1^ης Ολυμπιάδας (1896), η πλειονότητα των ελλήνων φιλάθλων θα άκουγε για πρώτη φορά σχετικά με ένα καινούριο άθλημα, το οποίο είχε συμπεριληφθεί στο πρόγραμμα των Αγώνων. Το ονόμαζαν ποδόσφαιρο, ωστόσο καμία χώρα από τις συμμετέχουσες δεν έστειλε στην Αθήνα αντιπροσωπευτική ομάδα. Απλά, αυτό που έγινε ήταν να δοθούν μερικοί αγώνες επίδειξης.

Ένα χρόνο πριν (1895), ο ομογενής Ανδρέας Βλαστός είχε μεταφράσει τους κανόνες του αθλήματος, από τα αγγλικά στα ελληνικά.

Και δυο χρόνια μετά (1898), ο ιδεολόγος πρωτογυμναστής Ιωάννης Χρυσάφης πρόσφερε την πρώτη επίσημη ολοκληρωμένη μετάφραση των ποδοσφαιρικών κανονισμών που μάλιστα τυπώθηκαν και σε ειδικό φυλλάδιο.

Την αυγή του εικοστού αιώνα (1903), ήρθε από την Ελβετία ο τερματοφύλακας της ποδοσφαιρικής ομάδας της Σερβέτ Γενεύης Παναγής Βρυώνης. Μαζί του, έφερε πολλές μπάλες ποδοσφαίρου αλλά και …σαμπρέλες! 

Με μια παρέα φίλων του, αθλητών του Εθνικού Γ.Σ., «στρατοπέδευσαν» στα Ιλίσια και άρχισε να τους διδάσκει το σπορ.

Οι αθλητές του Εθνικού ωστόσο, σύντομα επεδίωξαν να τους επιτραπεί η χρήση των εγκαταστάσεων του συλλόγου τους που βρίσκονταν (και εξακολουθούν έως σήμερα) απέναντι από το Ζάππειο, για να παίζουν ποδόσφαιρο. Αυτό προκάλεσε εντάσεις και συνεχείς μικρό-καυγάδες με τους συναθλητές τους του στίβου που απεχθάνονταν το νέο άθλημα, διότι, όπως υποστήριζαν, τους δημιουργούσε προβλήματα στις προπονήσεις τους.

Οι συνεχείς προστριβές, οι ζημιές που προκαλούνταν από τις …κλωτσοπατινάδες (σπάσιμο τζαμιών κ.λ.π.) είχαν φέρει σε αδιέξοδο το διευθυντή του γυμναστηρίου. Τελικά οι φίλοι του Βρυώνη αυτονομήθηκαν με τη δημιουργία του «Ποδοσφαιρικού Συλλόγου Γουδί» (1906) και ο διευθυντής φέρεται να αναφώνησε με ανακούφιση: «Επιτέλους, ξεφορτωθήκαμε τα παλιόπαιδα!»

Βέβαια, είχαν προηγηθεί αρκετές περιοχές -εκτός της τότε ελεύθερης Ελλάδας- που ήδη καλλιεργούσαν το άθλημα. Στη Θεσσαλονίκη υπήρχε η θρυλική «Ουνιόν Σπορτίβ», στελεχωμένη κυρίως από ξένους παίκτες. Στην Κωνσταντινούπολη ήκμαζαν ο «Ήφαιστος» και το «Πέρα Κλουμπ», ενώ στη Σμύρνη ο «Απόλλων Γ.Σ.» και ο «Πανιώνιος Γ.Σ.».

Το 1906 διεξήχθησαν οι πρώτοι «Πανελλήνιοι» αγώνες ποδοσφαίρου, κάτι σαν …πρωτάθλημα. Τον τίτλο κατέκτησε ο Εθνικός Γ.Σ. που νίκησε με σκορ 3-0 τον Πανελλήνιο Γ.Σ.

Στη «Μεσοολυμπιάδα» της Αθήνας (επισήμως «Διεθνείς Αγώνες της πόλεως των Αθηνών»), την ίδια χρονιά, εμφανίσθηκε η αποστολή της Δανίας με την ποδοσφαιρική της ομάδα. Εκπροσώπους «μεικτών» ομάδων -υποδούλων στην Οθωμανική Αυτοκρατορία- έστειλαν οι πόλεις της Σμύρνης και της Θεσσαλονίκης («Όμιλος Φιλόμουσων»).  Ομάδα όμως, την πρώτη στα χρονικά με ελληνικά χρώματα, κατέβασε και η Αθήνα, που αφού πρώτα νίκησε με 6-0 τη Θεσσαλονίκη στο ποδηλατοδρόμιο του Φαλήρου, ηττήθηκε άδοξα από τους σκανδιναβούς με το βαρύτατο 9-0 (!) Μάλιστα όλα τα γκολ σημειώθηκαν στο πρώτο ημίχρονο και οι έλληνες παίκτες (προκειμένου να γλυτώσουν περαιτέρω διασυρμό) δεν εμφανίσθηκαν στην επανάληψη… Την ομάδα αποτελούσαν βασικά αθλητές στίβου. Ήσαν οι Δεκαβάλλας, Γ. Μερκούρης, Π. Μπότασης, Γερουτάκης, Γρ. Βρυώνης, Συριώτης, Καλαφάτης, Θ. Νικολαΐδης, Π. Βρυώνης (προπονητής), Κ. Μπότασης και Γεωργιάδης.

Στη συνέχεια, η Αθήνα αποσύρθηκε από το τουρνουά. Φαίνεται πως η απογοήτευση από εκείνη τη συντριβή, λειτούργησε αποτρεπτικά. Κάτι οι πολιτικές εξελίξεις (επανάσταση στο Γουδί, ερχομός Ελευθέριου Βενιζέλου), κάτι οι μακροχρόνιες πολεμικές περιπέτειες της χώρας μας (Βαλκανικοί πόλεμοι  1912-13, Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος 1914-18) έφεραν πίσω τα αθλητικά μας πράγματα. Το σπορ του ποδοσφαίρου σχεδόν …ξεχάστηκε.

Ωστόσο, σύντομα θα παρουσιαζόταν η ευκαιρία για τη συγκρότησης της πρώτης Εθνικής μας ομάδας. Με την ευκαιρία των διασυμμαχικών αγώνων του Παρισιού (1919) όπου είχαν δικαίωμα συμμετοχής οι νικήτριες χώρες του μεγάλου πολέμου,  ταξίδεψαν στη γαλλική πρωτεύουσα οι Δ. Δεμερτζής, Λ. Πανουργιάς, Ησ. Ησαΐας, Κ. Δεμερτζής, Γ. Χατζηανδρέου, Γ. Καλαφάτης (προπονητής), Δ. Καστρίτσης, Αλ. Παπαθανασίου, Ι. Σταυρόπουλος, Ιωσ. Τερεζάκης, Γ. Βραχόπουλος, Ε. Κουρέντης, Βρ. Βρανόπουλος, Λ. Τραγάνος, Γ. Πρωτόπουλος, Σ. Κοτρώτσος, Β. Λιόντας και Π. Σαριδάκης. Επρόκειτο ουσιαστικά για μια «Εθνική» ομάδα Ενόπλων που είχε την τύχη να αγωνισθεί στο περίφημο στάδιο «Στρατηγός Τζον Γιόζεφ Πέρσινγκ» και να τη διαιτητεύσουν κορυφαίοι ευρωπαίοι ρέφερι της εποχής. Τα αποτελέσματα που φέραμε ήταν νίκες επί της Σερβίας με 5-1 και της Ρουμανίας με 3-2 και ήττες από την Ιταλία (2-5) και τη γηπεδούχο Γαλλία με το εφιαλτικό 11-0!

(ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ)